Deel 3: Stabilisatie en succes 2018-2019

 

Vorig jaar bleken we toch wat al te angstig te zijn geweest over het aantal deelnemers, zodat we in 2018 de teller gewoon tot 250 hebben laten doorlopen.
Eerste keynote spreker was Joseph Busch over automatische “Content tagging”, een thema dat ook nog een keer terug kwam in een lezing van Suzan Verberne.
 
 
De presentatie van Busch leverde ook een mooie lijst van demosites waarop je dit soort diensten kunt uitproberen. Die vormde meteen een handig uitgangspunt voor de workshop die Eric Sieverts het volgende jaar zou geven. Overigens was er dit jaar ook al een workshop vanJoseph Busch zelf.
De tweede keynote werd verzorgd door Ruben Verborgh uit Gent. Zijn hoofdthema was het toen zeer gehypte “Blockchain”, maar zijn lezing ging vooral in de richting van methoden om internetgebruikers zelf hun persoonlijk gegenereerde gegevens te laten beheren, in plaats van die gegevens aan big tech cadeau te doen. En daarvoor zou blockchain inderdaad een te gebruiken techniek kunnen zijn. Tim Berners Lee had met zijn Solid-project dat idee intussen ook opgepakt. En daarvoor had hij ook samenwerking met Ruben Verborgh gezocht. Aan deze aanpak hangt nu ook wel de term “decentralized web”.

Een andere lezing was van David Graus die het over gepersonaliseerde aanbevelingssystemen had, waarbij hij ook inging op de spanning die bestaat tussen personalisatie en privacy. Overigens lag hier natuurlijk ook wel een link met het vorige onderwerp.
Verder waren er ook twee echte politieagenten die zowel in een lezing als in een workshop lieten zien hoe de politie ook gebruik maakt van informatie uit open bronnen. Hoe echte politiemensen echt onderzoek doen in sociale media, real-time, om boeven te vangen en strafbare feiten te vinden.
En ook Arno Reuser was weer eens van de partij voor het geven van een lezing met de wat raadselachtige titel “Gaat u maar rustig slapen, er is niets aan de hand”. Het bleek een fraaie mix van wat informatieprofessionals aan moeten met onder meer cybercrime, ransomware en fake informatie.
Verder kwam in ons programma voor het eerst ook Wikidata aan de orde in een presentatie van Maarten Dammers.

Andere primeurs zaten bij de workshops. Alexander Pleijter gaf voor het eerst zijn workshop “Zo wordt je factchecker”, die daarna een vast programmaonderdeel zou blijven. Dat gold ook voor de workshop van Guus van den Brekel die handvatten gaf om aan de full-tekst (of PDF) van wetenschappelijke publicaties te komen, ook als ze achter betaalmuren zitten (waarbij SciHub natuurlijk de olifant in de kamer is ….).
 
Nieuw waren verder Kennisvisualisatie door Joyce van Aalten, Tekst en Data mining door Hugo Benne, Semantisch web en tripels door Martijn van der Kaaij, Blockchain door Bianca Kramer en Jeroen Bosman en Slim gebruik van een “portable browser” door Arno Reuser.

En dan was Christiaan Triebert natuurlijk nog terug om nu een workshop van 2 uur te geven, met de mooie titel “Digital Forensics”, over de Bellingcat-technieken voor geolocatie en andere OSINT-taken.
Alles bij elkaar waren er 10 verschillende workshops in 16 sessies die door het grote totale aantal bezoekers toch allemaal goed bezocht waren.

Verder liep bij deze editie nog een filmteam rond, dat een zevental filmclips geproduceerd heeft, met interviews met sprekers, docenten en bezoekers.

Fact checking : uitspraken en interviews rond het thema fact checking en fake-nieuws
(4:36 minuten met o.a. Christiaan Triebert en Alexander Pleijter)
[Eén van de zeven filmclips]

Naschrift:
Dit jaar werd het organiserende team aangevuld met Joyce van Aalten en Marjo Bakker.
Enkele afleveringen eerder had teamlid van het eerste uur Boyd Hendriks het team verlaten.
 

 
 

In 2019 was er niets aan de hand. Voorbereiding en aanmelding verliepen voorspoedig. Er waren 243 deelnemers en geen enkele spreker of workshopdocent zegde ontijdig af.

Eerste keynotespreker was Frédéric Ruys met een enthousiaste presentatie over datavisualisaties.
Zijn lezing “Van data exploratie naar animatie: de valkuilen in visualisaties” maakte duidelijk dat dit echt een specialisme is. Hij was destijds degene die de opvallende visualisaties van de VPRO-serie “Nederland van boven” heeft verzorgd.
De tweede keynote werd gegeven door Eliot Higgins, de oprichter van het Bellingcat collectief, die we dit keer zelf naar Amsterdam hadden weten te krijgen. Misschien wel iets makkelijker sinds Bellingcat een vestiging in Nederland in Den Haag heeft gekregen. Iets dat mede mogelijk werd door de bijdrage van een half miljoen die ze eerder dat jaar voor dat doel van de postcodeloterij hadden gekregen – door Christiaan Triebert in ontvangst genomen. De titel van Eliot’s lezing was ontleend aan de eerder dat jaar uitgekomen (en op TV vertoonde) documentaire over Bellingcat. Voor wie die film gezien had en bij een eerdere optreden van Christiaan Triebert was geweest, bevatte zijn lezing jammer genoeg niet zo heel veel nieuws meer.
Andere lezingen werden gegeven door Arnout Engelfriet (over wat de AVG privacy wetgeving voor zoeksystemen betekent), door Daan Odijk (over algoritmes die bij mediaorganisaties worden gebruikt), door Paula Kassenaar (over de bij Zalando ontwikkelde Knowledge Graph), door Marieke van Erp (over het aan oude krantenberichten ontlenen van recepten – voor gerechten), door Cynthia Liem (hoe “verborgen schatten” – de veelheid aan intussen gedigitaliseerd materiaal – bij het publiek terecht te laten komen) en door Folgert Karsdorp & Mike Kestemont. De lezing van deze beide laatsten ging over het door de computer laten genereren van hiphop-teksten en over een experiment dat ze daarmee op Lowlands hadden uitgevoerd. Bezoekers van hun stand moesten bepalen of random op het scherm getoonde hip-hop teksten door een mens of door een computer gemaakt waren.

Van de tien workshops die dit jaar werden aangeboden, waren alleen die van Alexander Pleijter (Zo word je factchecker) en die van Guus van den Brekel & Robin Ottjes (Hoe kom ik aan de full-text?) “gouwe ouwe”. De onderwerpen van de andere acht waren helemaal nieuw: Knowledge Graphs (van Joyce van Aalten en Daphne Shinn), Zoekmachine-marketing [SEO] (van Hugo Benne), Wikidata en Sparql (van Maarten Dammers), Onderzoeksdata (van Ellen Fest & Hilde van Zeeland), Taxonomy design (van Heather Hedden – de Amerikaanse auteur van het leerboek “The accidental taxonomist“), Politiek en informatie (van Frank Huysmans), Semantische wetenschappelijke zoekmachines (van Bianca Kramer & Jeroen Bosman) en Automatisch metadateren (van Eric Sieverts).
 
Lieten we twee jaar geleden weten aan de crowdfunding actie van Bellingcat te hebben bijgedragen, dit jaar hebben we een bescheiden bijdrage toegezegd aan een crowdfunding actie voor Nieuwscheckers, het factchecking project van de afdeling Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden. Deze actie was bedoeld om stelselmatiger het nieuws rond de Europese verkiezingen te kunnen checken. Ook in dit geval werd het (overigens bescheiden) streefbedrag gehaald.