Workshops 2019

Workshops bij de
VOGIN-IP-lezing
21 maart 2019

Joyce van Aalten Daphne Shinn	Enterprise Knowledge Graphs
Hugo Benne	Zoekmachinemarketing
Guus van den Brekel Robin Ottjes	Hoe kom ik nu aan de full-text?
Maarten Dammers	Wikidata en SPARQL
Ellen Fest Hilde van Zeeland	Zoeken naar onderzoeksdata
Heather Hedden	Taxonomy design best practices
Frank Huysmans	Politiek en informatie – Informatie, data en macht in de 21e eeuw
Bianca Kramer Jeroen Bosman	Semantische zoekmachines voor wetenschap
Alexander Pleijter	Zo word je factchecker
Eric Sieverts	Automatisch metadateren en categoriseren
Deze workshops duren 2 uur. Bij voldoende belangstelling, kunnen sommige zowel voor de lunch (10.45-12.45) als daarna (13.45-15.45) worden gegeven.

Joyce van Aalten
Zelfstandig adviseur op het gebied van terugvindbaarheid van informatie. Docent bij GO-Opleidingen. Specialist in de toepassingsmogelijkheden en het gebruik van metadata, taxonomieën en search binnen content management systemen in het algemeen en binnen SharePoint in het bijzonder. Joyce is mede-auteur van het leerboek “Maak het vindbaar“.
| web | blog | twitter | slides | GO | GO | li |

Daphne Shinn
Daphne Shinn is contentarchitect/contentstrateeg en helpt organisaties bij het structureren en plannen van hun content. Zodat informatie beter vindbaar is voor mensen en ‘machines’, en zodat de redactie zich vooral kan bezighouden met goede content maken. Ze ontwikkelt en verbetert contentmodellen, metadataplannen, taxonomieën, contentkalenders en contentprocessen voor organisaties zoals de Hartstichting, FNV en Philips.
| twitter | blog | li |

Workshop “Enterprise Knowledge Graphs”
Het grote publiek kent de knowledge graph van bekende commerciële projecten, zoals de Google Knowledge Graph en de Facebook Graph. Maar een knowledge graph is ook nuttig binnen een specifiek organisatiedomein. Met een Enterprise Knowledge Graph kun je informatiebehoeften in kaart brengen, en deze informatie beter vindbaar maken op bijvoorbeeld een website of intranet.
Deze workshop geeft een korte introductie op Enterprise Knowledge Graphs: wat zijn het, hoe zijn ze opgebouwd, waarin worden ze opgeslagen en hoe worden ze gebruikt. En wat hebben kreten als RDF, triples en ontologieën hiermee te maken?
Maar deze workshop is vooral zelf doen! Op basis van een customer journey (klantreis) die wij voor je voorbereiden ga je een Enterprise Knowledge Graph maken: een visueel netwerk van ‘subject-predicaat-object’ tripels. Nu is het bouwen van zo’n knowledge graph al leuk, maar we maken ook een vertaalslag naar hoe zo’n knowledge graph voor een website ingezet kan worden. Het meenemen van een laptop of tablet is vereist!

Hugo Benne
Hugo Benne (MEd) is een ervaren allround informatie- en mediaprofessional die al ruim 25 jaar actief is in uiteenlopende functies (trainer, customer support engineer, adviseur documentaire informatievoorziening, projectleider, applicatiebeheerder etc.) binnen de sectoren onderwijs, (semi-) overheid en het bedrijfsleven. De laatste jaren werkt hij als HBO-ICT docent (differentiatie Information & Mediastudies – IMS) aan de Faculteit IT & Design van de Haagse Hogeschool. Daarnaast is hij zelfstandig ondernemer en verzorgt o.a. trainingen en adviesdiensten binnen het informatie- en mediavakgebied.
| web | li |

Workshop “Zoekmachinemarketing”
Hoe zorg je ervoor dat jouw website ook wordt gevonden in Google? En wat kan je eraan doen om hoger te scoren in de ranking van internetzoekmachines? Hoe bepalen die zoekmachines eigenlijk de volgorde van de zoekresultaten?
In deze workshop gaan we hier nader op in. Naast SEO (Search Engine Optimisation) komt ook SEA (Search Engine Advertising) ter sprake. Wat zijn de do’s en don’ts bij SEO? Wat is de invloed nog van metadata op de SEO en hoe belangrijk is het plaatsen van goede content op je website? Wat is de rol van structured data bij SEO? Wat moet een informatiespecialist hierover weten?
Voor deze workshop is enige computervaardigheid vereist en dien je een eigen laptop bij je te hebben. Daarnaast dien je bij voorkeur te beschikken over een eigen website die je wilt gaan optimaliseren. De workshop zal bestaan uit een mix van werkvormen waarbij theorie, tips & tricks worden afgewisseld met praktijkopdrachten.

Guus van den Brekel
Guus van den Brekel is medisch informatiespecialist bij de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG. Hij is verantwoordelijk voor het onderhouden, ontwikkelen en innoveren van bibliotheekdiensten voor medewerkers en studenten. Hij is een ‘go-between’ voor IT-afdelingen voor bibliotheeksystemen en –diensten. Research Impact and Support is zijn huidige focus als facultaire coördinator van PURE UMCG, het huidige onderzoeks-informatiesysteem van de Rijksuniversiteit Groningen, maar hij is altijd op zoek naar tools die het werk van arts, docent, student of onderzoeker makkelijker en efficiënter maken.
| web | blog | twitter | slides | li |

Robin Ottjes
Robin Ottjes is een medisch informatiespecialist bij de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG. Zijn takenpakket bestaat grotendeels uit drie thema’s, namelijk onderzoek ondersteuning, onderwijs en innovatie. Hieronder vallen het werken met onze repository (PURE), het geven van workshops en het innoveren van bibliotheekdiensten. Het beste voorbeeld hiervan is het opzetten van een 3D en VR-lab in de medische bibliotheek. Als afgestudeerd historicus weet hij dat je niet in het verleden moet blijven hangen, daarom is het zoeken en testen van nieuwe tools of technologieën die het werk van artsen, onderzoekers en studenten makkelijker moet maken ook een belangrijk onderdeel van zijn werk.
| web | twitter | li |

Workshop “Hoe kom ik nu aan de full-text?”
ALLE MANIEREN OM DE FULL-TEXT TE VINDEN VAN WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN
(MÉT OF ZÓNDER HULP VAN EEN BIBLIOTHEEK! )
Wat als je plotseling geen toegang meer hebt tot bepaalde tijdschriften, omdat de licentie van de bibliotheek is stopgezet? Het gebeurt steeds vaker. Héél Zweden had ineens geen toegang meer tot Elsevier tijdschriften, en gaf als mogelijk alternatief een heel rijtje aan tools en bronnen. We wéten dat onze gebruikers andere opties gebruiken, als wij (de bibliotheek) ze de gewenste artikelen niet kunnen leveren, maar dat laten we eigenlijk vaak onbesproken. Hoeveel manieren zijn er nu eigenlijk en hoe werken ze? En hoe vind ik nu eigenlijk alle open access publicaties?
In deze workshop bespreken we “best practices” van bibliotheek-tools en diensten (Linkresolvers, Discovery, LeanLibrary, LibX, Apps, etc.) en testen we vooral alle alternatieve tools zoals Kopernio, Unpaywall, OpenAccess-Button, Scholar-Button en andere extensies of bookmarklets.
Breng laptops, smartphones en/of tablets mee en zorg dat in ieder geval Chrome en/of Firefox beschikbaar is.

Maarten Dammers
Maarten Dammers is vrijwilliger van Wikimedia, de organisatie achter onder andere Wikipedia en Wikidata. Hij is al meer dan 10 jaar actief en één van de oprichters van Wiki Loves Monuments, de grootste foto wedstrijd ter wereld. Maarten houdt zich op dit moment voornamelijk bezig met “Sum of all Paintings”, een project met als doel om alle (relevante) schilderijen op Wikidata te documenteren. Maarten werkt in het dagelijks leven als technisch beheerder bij een leverancier van telecommunicatie- en ICT-diensten.
| twitter | li | slides |

Workshop: “WikiData en SPARQL”
Wikidata is een gezamenlijk te bewerken vrije database van gestructureerde data van Wikimedia, de organisatie achter Wikipedia. Tijdens deze workshop zal een korte introductie van Wikidata worden gegeven om daarna vooral te focussen op het bevragen van deze database. SPARQL is een standaard zoektaal om databases met gestructureerde informatie te bevragen en is de standaard taal om linked open data te doorzoeken. SPARQL kan worden gebruikt om informatie uit Wikidata te halen, maar ook vanuit vele andere plekken op het web. Steeds meer organisaties publiceren hun data via een SPARQL interface. Tijdens deze workshop ga je zelf SPARQL queries maken aan de hand van een aantal voorbeelden, zodat je de eerste stappen hebt gezet om SPARQL onder de knie te krijgen.

Ellen Fest
is werkzaam bij de bibliotheek van Wageningen UR als informatie-/collectiespecialist. Zij houdt zich daar onder meer bezig met bibliometrie, outreach van wetenschappelijke resultaten via sociale media en management van research data. Zij is docent bij VOGIN.
| wur | slides | twitter | scholar | li |

Hilde van Zeeland
Hilde van Zeeland is informatiespecialist bij Wageningen University & Research. Ze houdt zich bezig met bibliometrie en data management. Ze geeft regelmatig cursussen over het vinden én het vindbaar maken van onderzoeksdata.
| wur | scholar | li |

Workshop “Zoeken naar onderzoeksdata”
Steeds vaker worden onderzoeksdata online beschikbaar gesteld. Deze data vormen een belangrijke bron waarop verder (wetenschappelijk) onderzoek voortbouwt. Maar hoe vinden we de data die we zoeken? Wat zijn logische plekken om te zoeken – en hoe zoeken we vervolgens? We beginnen deze workshop met een inleiding over data in de bredere context van wetenschappelijke communicatie, waarin we nagaan hoe data zich verhoudt tot andere outputtypen. Daarna bekijken we verschillende online platforms die onderzoeksdata aanbieden. We bespreken hun voordelen, beperkingen, en geven zoektips. Neem je laptop mee, want natuurlijk ga je ook zelf aan de slag met zoeken!

Heather Hedden
Heather Hedden is a senior vocabulary editor at Gale/Cengage, where she edits the subject thesaurus for library research databases and develops discipline taxonomies for online educational content. She is also a taxonomy consultant through her own business, Hedden Information Management, designing taxonomies for both web and internal content management. Previously, Heather was the taxonomist at an enterprise search engine software developer, taxonomy manager for SharePoint document management at a wind energy company, and an instructor at Simmons University School of Library and Information Science. She has given full-day and half-day conference workshops on taxonomies at numerous conference. Heather independently teaches an online course in taxonomy creation and is the author of The Accidental Taxonomist, 2nd ed. (Information Today Inc., 2016).
| web | blog | twitter | book | slides | li |

Workshop “Taxonomy design best practices”
Taxonomies support information findability, but only if they are well designed. This workshop will present best practices principles in designing taxonomies, including the basics of terms and relationships, along with structural design issues. Besides that, the workshop will especially present ways that taxonomy terms are displayed to end-users to support search.
Workshop outline:
Introduction to taxonomies and other knowledge organization systems

Types and uses

Standards and models

Taxonomies and metadata

Taxonomies in support of search

Searching on taxonomies

Taxonomies for post-search refinements

Knowledge graphs

Term creation

Wording of terms

Synonyms/alternative labels

Term relationships

Hierarchical relationships

Associative relationships

Semantic relationships

Structural design

Hierarchical taxonomy design

Faceted taxonomy design

User displays

Hierarchical display options

Faceted taxonomy displays

Hierarchical-faceted combinations

[zie ook deze blogpost]

Frank Huysmans
… weet dat ware kennis niet bestaat maar werkt niettemin als zelfstandig onderzoeker en adviseur onder de naam WareKennis. Hij werkt voor organisaties in de publieke informatievoorziening en overheden die beleid op dat terrein voeren. Daarnaast is hij sinds 2005 bijzonder hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en is hij redactielid en columnist van vakblad IP.
| web | twitter | scholar | li |

Workshop “Informatie en politiek – Informatie, data en macht in de 21e eeuw”
Woorden als ‘big data’, ‘informatiesamenleving’ en ‘kenniseconomie’ geven het belang aan van kennis, informatie en data in de maatschappij van vandaag. ‘Data is de nieuwe olie’ is een veelgehoorde slogan. Als je kijkt naar de omzetten en winsten van bedrijven als Google en Facebook is daar zeker iets voor te zeggen.
Over de toegang tot olie zijn wereldwijd talrijke diplomatieke en gewapende conflicten uitgevochten. Met de toegang tot data, informatie en kennis is het niet anders. Weliswaar zijn bibliotheken, archieven en kenniscentra zelden het toneel van oorlogshandelingen, maar het kraken van codes en het beschermen – en ontvreemden – van classified documenten is zeker niet iets van de laatste tijd.
Informatie is politiek. En politiek is voor een belangrijk deel het openbaren, verzwijgen, verbergen en verdraaien van informatie en kennis. ‘Politiek’ betekent daarbij veel meer dan de arena waarin volksvertegenwoordigers en bestuurders over elkaar heen buitelen. Als de term information politics valt, gaat het over alle gevallen waarin informatie onderdeel is van de uitoefening van macht of invloed. Dat is zeer alledaags: personen, bedrijven, organisaties en overheden delen elke dag data en informatie met anderen, maar houden andere binnenskamers. Waarom doen ze dit? Wat maakt het verschil tussen geheimhouden en openbaren? En hoe wordt in beide gevallen macht uitgeoefend?
In deze kennissessie komen antwoorden aan bod op deze fundamentele vragen over de rol van data en informatie in sociale processen uit de geestes- en sociale wetenschappen. Aan de hand van de socratische methode halen we onze eigen kennis, inzichten en ervaringen – uit werk en dagelijks leven – naar boven. We smeden deze collectieve kennis om naar een gezamenlijk begrippenkader.
Aan het eind van de sessie zijn we in staat om de rol die informatie speelt tussen personen, in organisaties en bedrijven, en in economie, politiek en samenleving te analyseren en begrijpen. Bovendien hebben we onze nieuw vergaarde kennis toegepast in een analyse van onze eigen beroepspraktijk.

Jeroen Bosman
Vakreferent Geowetenschappen bij Universiteitsbibliotheek Utrecht. In die rol ook bezig met onderwijs (LibGuides), Open Access, referentiemanagement tools, research assessment, citatieanalyse. Trainer bij GO en VOGIN. Verwoed fotograaf.
| ubu | twitter | twitter | libguides | slides | scholar |

Workshop “Semantische zoekmachines voor wetenschap”
De rol van kunstmatige intelligentie in zoeksystemen neemt toe, ook in zoeksystemen voor wetenschappelijke literatuur. De afgelopen jaren is een aantal zoeksystemen gelanceerd die door een combinatie van semantisch zoeken, patroonherkenning en visuele weergave proberen zoeken eenvoudiger, sneller en intuïtiever te maken. Het gaat om zoekmachines die je zoekvraag en/of de daarvoor relevante bronnen proberen te “begrijpen”. Dat is anders zoeken dan we als informatiespecialisten misschien gewend zijn: met trefwoorden en veldcodes zoeken in goed ontsloten bibliografische bestanden. Maar werkt het ook even goed, of zelfs beter? Wat is echt, wat is hype?
In deze workshop zullen we een aantal zoeksystemen (bijvoorbeeld Open Knowledge Maps, Iris.ai, Meta, Semantic Scholar, Microsoft Academic) aan een stresstest onderwerpen. Door dezelfde zoekvragen (bedacht door deelnemers) op verschillende zoeksystemen los te laten, kunnen we vergelijken hoe compleet en relevant de resultaten zijn. We zullen aandacht besteden aan de technieken die op de achtergrond toegepast worden en in hoeverre die de gevonden verschillen kunnen verklaren, We kijken ook naar de gebruikersinterface en -ervaring. Welke systemen zijn het meest bruikbaar, voor wie en in welke situatie?

Alexander Pleijter
Werkt als universitair docent internetjournalistiek aan de opleiding Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden. Daar is hij ook coordinator van Nieuwscheckers, een factcheckproject dat sinds 2009 bestaat. Verder coordineert hij De Nieuwe Reporter – een weblog over journalistieke ontwikkelingen en kwesties – en Nieuwe Journalistiek – een onderzoeks- project van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten over heden en toekomst van de journalistiek.
| blog | blog | web | twitter | li |

Workshop “Zo word je factchecker”
Fake news! Het is inmiddels een gevleugelde term. Als een journalist een fout maakt of een verzonnen bericht rumoer veroorzaakt, dan valt al gauw de term ‘nepnieuws’. Nieuwscheckers houdt zich sinds 2009 bezig met het checken van discutabele nieuwsberichten. Berichten van gerenommeerde media, maar ook van vage clickbaitwebsites. Sinds 2017 participeert Nieuwscheckers samen met NU.nl in een project om nepnieuws van Facebook te weren. In deze workshop gaat het over de diverse kanten van het factchecken: hoe controleer je of nieuws klopt? Welke tools gebruik je daarbij? Hoe ga je te werk? Aan de hand van diverse voorbeelden en opdrachten krijg je een kijkje in de keuken van de factchecker.
[zie ook deze blogpost]

Eric Sieverts
Freelance informatiespecialist, docent bij (o.a.) VOGIN en GO-opleidingen. Redacteur en (voormalig) columnist bij InformatieProfessional. Medeorganisator van de VOGIN-IP-lezing. Medeauteur van het als open-textbook uitgegeven leerboek “Maak het vindbaar“.
Eerder werkzaam bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht (afdeling Innovatie & Ontwikkeling) en de Hogeschool van Amsterdam (docent bij Opleiding Media, Informatie en Communicatie).
| web | web | twitter | orcid | slides | scholar | li |

Workshop “Automatisch metadateren en categoriseren”
Machine learning en AI zijn de modewoorden van dit moment. Anderzijds is automatisch classificeren een begrip dat al meer dan 20 jaar in de praktijk wordt gebracht. Maar dat heeft wel allemaal met elkaar te maken. Sommige methoden voor automatisch classificeren van 15 jaar geleden zouden we nu waarschijnlijk toepassingen van machine learning genoemd hebben.
In deze workshop wordt het onderwerp wat breder getrokken en komen uiteenlopende begrippen aan de orde, zoals named entity recognition, sentiment detection, feature extraction, neurale netwerken, deep learning, supervised learning, TF*IDF, beeldherkenning, enzovoort. Een aantal van de begrippen en technieken wordt geïllustreerd aan de hand van diensten en systemen die je zelf tijdens de workshop kunt uitproberen.
De inhoud van deze workshop is voor een belangrijk deel gebaseerd op de inhoud van het door Joyce van Aalten en Eric Sieverts geschreven hoofdstuk 10 uit het leerboek “Maak het vindbaar“. Op echt technische details gaan noch dat boek, noch deze workshop diep in. Leerdoel van deze workshop is namelijk vooral dat je hierna ongeveer weet wat je van dergelijke systemen kunt verwachten en dat je voortaan niet met een mond vol tanden hoeft te staan in gesprekken met leveranciers en met technici die systemen implementeren en afregelen. Doel is niet dat je hierna alles zelf moet kunnen programmeren. (Dat kan de docent van deze workshop ook niet …..)

vogin-ip-klein