Workshops 2020

vogin-ip-klein
Workshops bij de
VOGIN-IP-lezing
19 maart 2020

In verband met de crisis rond het Coronavirus is het hele programma afgelast.
  • Joyce van Aalten
  • Maak je eigen infographic
  • Hugo Benne
  • Linked Open Data
  • Jeroen Bosman
  • Bianca Kramer
  • Verkennen van de research frontier: hoe vind en beoordeel je posters, presentaties, preprints en proposals (PPPP)?
  • Guus van den Brekel
  • Robin Ottjes
  • Hoe kom ik nu aan de full-text?
  • Nees Jan van Eck
  • Bibliometrische visualisaties voor het bijhouden van wetenschappelijke literatuur: VOSviewer
  • Marco van Gennip
  • Hoe zoekmachines nieuwsdocumenten op relevantie sorteren
  • Frank Huysmans
  • Analyse van open data met open source software JASP en R
  • Alexander Pleijter
  • Zo word je factchecker
  • Ewoud Sanders
  • Slimmer zoeken in Delpher
  • Eric Sieverts
  • Knowledge Graphs: wat het zijn en hoe je ze maakt
  • Egon Willighagen
  • Relevante literatuur vinden met de open Wikicite en Scholia projecten
    Deze workshops duren 2 uur. Bij voldoende belangstelling, kunnen sommige zowel voor de lunch (10.45-12.45) als daarna (13.45-15.45) worden gegeven.

     
    Joyce van Aalten
    Joyce van Aalten is zelfstandig adviseur op het gebied van terugvindbaarheid van informatie. Daarnaast is ze docent bij GO-Opleidingen. Joyce is gespecialiseerd in de toepassingsmogelijk-heden en het gebruik van thesauri, taxonomieën en knowledge graphs binnen content management systemen in het algemeen en binnen SharePoint in het bijzonder. Joyce is mede-auteur van het leerboek “Maak het vindbaar“.
    | web | blog | twitter | slides | li |

    Workshop “Maak je eigen infographic”
    Informatie presenteren we meestal in de vorm van tekst, terwijl beelden in sommige gevallen veel geschikter zijn om een boodschap over te brengen. Infographics, informatieve illustraties, zijn bedoeld voor het visueel overdragen van data, informatie of kennis. Mede door een aantrekkelijke vormgeving is een infographic een krachtige manier om de essentie van een boodschap duidelijk te maken.
    In deze workshop ga je aan de slag met het maken je eigen infographic. Je kunt hiervoor je eigen case inbrengen, maar als dat niet lukt of kan, neemt de docente een voorbeeldcase mee. Na een korte introductie en een aantal best practices, ga je zelf aan de slag. Want vooral door zelf te doen, leer je hoe je een infographic maakt. Na afloop van de workshop ga je naar huis met een eerste opzet voor je eigen infographic.
    Het meenemen van een laptop of tablet is vereist!

     
    Hugo Benne
    Hugo Benne (MEd) is een ervaren allround informatie- en mediaprofessional die al ruim 25 jaar actief is in uiteenlopende functies binnen de sectoren onderwijs, (semi-) overheid en het bedrijfsleven. Sinds 2015 werkt hij als docent voor HBO-ICT aan de Faculteit IT & Design van de Haagse Hogeschool. Daarbinnen met name voor de differentiatie Business & Data Management en de Minor Applied Data Science. Daarnaast is hij zelfstandig ondernemer en verzorgt o.a. trainingen en adviesdiensten binnen het informatie- en mediavakgebied.
    | web | li |
     
    Workshop “Linked Open Data”

    Bij doorgaan van de VOGIN-IP-lezing zou dit de laatste activiteit van Hugo voor VOGIN-IP geweest zijn, want tot ons groot verdriet en ieders schrik is Hugo 19 april j.l. overleden. Lees hier een In Memoriam.

    Jeroen Bosman
    Informatiespecialist voor Open Science, i.h.b. in de Geowetenschappen, bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Onderzoekt en bevordert in die rol de transitie naar open wetenschap in al haar facetten. Mede-initiatiefnemer van het project “Innovations in Scholarly Communication”. Co-auteur van rapporten over publicatieculturen voor de VSNU en over Open Access en Plan S voor cOAlition S. Docent bij GO-opleidingen en VOGIN.
    | uu | web | twitter | orcid | scholar |

    biancaBianca Kramer
    Vakspecialist (Bio)Medische Wetenschappen bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Onderzoekt en bepleit Open science – van metadata tot cultuurverandering. Mede-initiatiefnemer van het project “Innovations in Scholarly Communication”. Co-auteur van rapporten over publicatieculturen voor de VSNU en over Open Access en Plan S voor cOAlition S. Docent bij VOGIN en GO-opleidingen.
    | uu | web | twitter | orcid | scholar |

    Workshop “Verkennen van de research frontier: hoe vind en beoordeel je posters, presentaties, preprints en proposals (PPPP)?”
    Veel wetenschappelijk onderzoek levert al producten op voordat het in een mooi definitief artikel of boek verschijnt. Met onderzoeksvoorstellen, posters, preprints en presentaties brengen onderzoekers in een vroege fase ideeën naar buiten om deze te bespreken met collega’s en belanghebbbenden. In een snel veranderende wereld met grote behoefte aan de laatste inzichten kunnen die een belangrijke rol spelen. Ook helpen ze om in een vroege fase mogelijkheden voor samenwerking te detecteren. Maar hoe vind je al dat materiaal? Klassieke wetenschappelijke zoekmachines schieten op dit moment jammerlijk te kort. Maar er zijn nieuwe opties en benaderingen beschikbaar. In deze workshop gaan we deze grenzen verkennen en leert u om wat voor materiaal het gaat, waar en hoe u het kunt vinden, wat het belang ervan is en hoe u de status van het materiaal kunt bepalen.
    [Zie ook deze blogpost]

     
    Guus van den Brekel
    Guus van den Brekel is medisch informatiespecialist bij de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG. Hij is verantwoordelijk voor het onderhouden, ontwikkelen en innoveren van bibliotheekdiensten voor medewerkers en studenten. Hij is een ‘go-between’ voor IT-afdelingen voor bibliotheeksystemen en –diensten. Research Impact and Support is zijn huidige focus als facultaire coördinator van PURE UMCG, het huidige onderzoeks-informatiesysteem van de Rijksuniversiteit Groningen, maar hij is altijd op zoek naar tools die het werk van arts, docent, student of onderzoeker makkelijker en efficiënter maken.
    | web | blog | twitter | slides | li |
     
    Robin Ottjes
    Robin Ottjes is een medisch informatiespecialist bij de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG. Zijn takenpakket bestaat grotendeels uit drie thema’s, namelijk onderzoek ondersteuning, onderwijs en innovatie. Hieronder vallen het werken met onze repository (PURE), het geven van workshops en het innoveren van bibliotheekdiensten. Het beste voorbeeld hiervan is het opzetten van een 3D en VR-lab in de medische bibliotheek. Als afgestudeerd historicus weet hij dat je niet in het verleden moet blijven hangen, daarom is het zoeken en testen van nieuwe tools of technologieën die het werk van artsen, onderzoekers en studenten makkelijker moet maken ook een belangrijk onderdeel van zijn werk.
    | web | twitter | li |

    Workshop “Hoe kom ik nu aan de full-text?”
    Toegang tot tijdschriften is erg prijzig en veel instituten hebben niet de middelen om een licentie op alles te nemen. Vooral organisaties buiten de academische wereld worstelen met toegang tot onderzoek. Bovendien moeten de organisaties met toegang de vraag stellen, wat zullen we doen als we plotseling de toegang tot een reeks tijdschriften verliezen om het abonnement is geannuleerd? Als de bibliotheek een artikel niet kan leveren, weten we dat onze gebruikers andere manieren zullen gebruiken om de pdf te krijgen. Echter, deze andere manieren bespreken we bijna nooit. Hoeveel verschillende manieren zijn er precies? Hoe werken ze? Hoe kan ik open access-artikelen op de meest efficiënte manier vinden?
    Deelnemers van de workshop leren over alle mogelijke manieren, hulpmiddelen en krijgen tips om de full-tekst te vinden van wetenschappelijke publicaties. We bespreken “best practices” van bibliotheek-tools en diensten (Linkresolvers, Discovery, LeanLibrary, LibX, Apps, etc.) en testen we vooral alle alternatieve tools zoals Kopernio, Unpaywall, CORE Discovery, OpenAccess-Button, LibKey Nomand, Google Scholar-Button en andere extensies of bookmarklets.
    Breng laptops, smartphones en/of tablets mee en zorg dat in ieder geval Chrome en/of Firefox beschikbaar is.

     
    Nees Jan van Eck
    Nees Jan van Eck is senior onderzoeker bij het Centrum voor Wetenschap en Technologie Studies (CWTS) van de Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek op het gebied van bibliometrie en scientometrie. Zijn onderzoek richt zich op de ontwikkeling van visualisatietools en algoritmen, voornamelijk voor het analyseren van de structuur en ontwikkeling van de wetenschap. Nees Jan is de hoofdontwikkelaar van VOSviewer en CitNetExplorer, twee bekende softwaretools voor het visualiseren van bibliometrische gegevens. De VOSviewer softwaretool wordt vaak gebruikt in bibliometrische studies. Inmiddels zijn er meer dan 800 publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften verschenen waarin de softwaretool wordt gebruikt. Naast zijn werk op het gebied van bibliometrische visualisaties richt Nees Jan zich ook op het bestuderen van bibliometrische gegevensbronnen en het analyseren van de volledige tekst van wetenschappelijke publicaties.
    | web | web | twitter | scholar | li | publons | slides |
     
    Workshop: “Bibliometrische visualisaties voor het bijhouden van wetenschappelijke literatuur: VOSviewer”
    Het is van essentieel belang dat onderzoekers een actueel overzicht hebben van de literatuur in hun onderzoeksveld. Gegeven het enorme aantal publicaties dat wekelijks in wetenschappelijke tijdschriften verschijnt, kan het bijhouden van alle relevante literatuur en het verkrijgen van een goed overzicht van een onderzoeksveld echter een uitdaging zijn en veel tijd kosten. Bibliometrische visualisaties ondersteunen deze taak. Dit soort visualisaties biedt een intuïtief overzicht van de relevante literatuur in een onderzoeksveld. Zo kunnen onderzoekers een beter inzicht krijgen in de structuur en de ontwikkeling van een veld en een indruk krijgen van de belangrijkste bijdragen in het veld.
    Deze workshop is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in het maken van bibliometrische visualisaties. In deze workshop krijgen deelnemers een introductie in het werken met de VOSviewer softwaretool voor het maken van dit soort visualisaties. Deelnemers gaan zelf met de tool aan de slag en zullen begeleid worden in het maken van visualisaties van een onderzoeksveld naar keuze. Ze zullen ook worden getraind in het interpreteren van deze visualisaties en het gebruik ervan om zo een beter begrip te krijgen van de structuur en de ontwikkeling van het onderzoeksgebied. Voor het praktische gedeelte van de workshop is een laptop vereist.
    [Zie ook deze blogpost]
     
    Marco van Gennip
    Marco heeft meer dan 20 jaar ervaring in de informatie-vergaringsector. Hij is nu werkzaam bij LexisNexis in de functie van Director of product management. In die rol geeft hij leiding aan een internationaal team van product managers die dagelijks werken aan het verbeteren van diverse Nexis Solutions research producten waaronder Nexis en Company Dossier.
    | li | slides |

    Workshop “Hoe zoekmachines nieuwsdocumenten op relevantie sorteren”
    Online zoeken naar en vinden van informatie is iets waar iedere onderzoeker zich dagelijks mee bezig houdt. Maar niet iedereen zoekt op dezelfde manier. En ook de zoekvraag die gesteld wordt is bepalend. Is het een lange of korte zoekvraag? Worden er algemene of precieze zoektermen gebruikt? En hoe verwerkt een zoekmachine achter de schermen deze informatie? Marco geeft een introductie op het automatisch op relevantie sorteren van nieuws zoekresultaten aan de hand van algoritmen. Hoe kan de relevantie automatisch berekend worden en welke andere elementen spelen een rol om bepaalde resultaten hoger of lager te plaatsen? Hoe wordt kwaliteit getest, verbeterd of bewaakt? En welke voordelen heeft dit voor een nieuws-researcher?

     
    Frank Huysmans
    … weet dat ware kennis niet bestaat maar werkt niettemin als zelfstandig onderzoeker en adviseur onder de naam WareKennis. Hij werkt voor organisaties in de publieke informatievoorziening en overheden die beleid op dat terrein voeren. Daarnaast is hij sinds 2005 bijzonder hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, is hij adviseur van de Raad voor Cultuur en is hij columnist van vakblad IP.
    | web | scholar | researchgate | orcid | li | mastodon |
     
    Workshop “Analyse van open data met open source software JASP en R”
    Open wetenschap is hard op weg om mainstream te worden. Vanuit de overtuiging dat vooruitgang in de wetenschap meer gebaat is bij samenwerking van de soort ‘constructieve kritiek’ dan met te ver doorgeschoten competitie en betaalmuren, delen onderzoekers hun programma’s, code, data, publicaties, lezingen en onderwijsmateriaal, gratis en met zo min mogelijk auteursrechtelijke restricties. Dit brengt ook het zelf analyseren van data door niet-wetenschappers dichterbij. Deze ‘democratisering’ van wetenschap heeft ook haar keerzijde: je moet wel weten wat je doet.
    In deze workshop gaan we aan de slag en krijgen we al doende te maken met de grootste valkuilen voor de beginnende data-analist. We onderzoeken twee ‘cases’: kwantitatieve gegevens over de openbare bibliotheken in Nederland (hangen uitleencijfers samen met bezoekcijfers, en verschilt dat naar grootte van de bibliotheek?), en kwalitatieve gegevens over de schrijfstijl van literaire auteurs (kun je aan de stijl zien wie het heeft geschreven?). We gebruiken daarbij de statistische programmeertaal R en het mede daarop gebaseerde, gebruikersvriendelijkere pakket JASP van onderzoekers van de UvA.

    Inhoud

    • Open software en open data als onderdeel van open science
    • Installeren van open source-pakketten JASP en R / RStudio op je laptop
    • Zoeken naar en binnenhalen van databestanden
    • Wat je echt even moet weten voor je met statistische analyse begint
    • Praktijkvoorbeeld 1: analyse van kwantitatieve data met JASP; casus: openbare bibliotheken in NL
    • Praktijkvoorbeeld 2: analyse van kwalitatieve data met R; casus: schrijfstijl van auteurs
    • Delen van je data, scripts en papers (preprints) op Github, Figshare en preprintservers
    • Tot slot: tips en trucjes

     
    Alexander Pleijter
    Werkt als universitair docent internetjournalistiek aan de opleiding Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden. Daar is hij ook coordinator van Nieuwscheckers, een factcheckproject dat sinds 2009 bestaat. Verder coordineert hij De Nieuwe Reporter – een weblog over journalistieke ontwikkelingen en kwesties – en Nieuwe Journalistiek – een onderzoeks- project van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten over heden en toekomst van de journalistiek.
    | blog | blog | web | twitter | li |
     
    Workshop “Zo word je factchecker”
    Fake news! Het is inmiddels een gevleugelde term. Als een journalist een fout maakt of een verzonnen bericht rumoer veroorzaakt, dan valt al gauw de term ‘nepnieuws’. Nieuwscheckers houdt zich sinds 2009 bezig met het checken van discutabele nieuwsberichten. Berichten van gerenommeerde media, maar ook van vage clickbaitwebsites. Sinds 2017 participeert Nieuwscheckers samen met NU.nl in een project om nepnieuws van Facebook te weren. In deze workshop gaat het over de diverse kanten van het factchecken: hoe controleer je of nieuws klopt? Welke tools gebruik je daarbij? Hoe ga je te werk? Aan de hand van diverse voorbeelden en opdrachten krijg je een kijkje in de keuken van de factchecker.
    [zie ook deze blogpost]
    Ewoud Sanders
    Ewoud Sanders is journalist en historicus. Hij heeft wekelijks een taalrubriek in NRC Handelsblad (WoordHoek), waarvoor hij veel van Delpher gebruik maakt. Voor de Koninklijke Bibliotheek schreef hij een gidsje over Delpher, waarvan twee edities zijn verschenen. Daarnaast is hij auteur van onder meer ‘Slimmer zoeken op internet’ (16 edities), dat o.a. wordt gebruikt op hogescholen en bij diverse ministeries.
    | wikipedia | twitter | li |

    Workshop “Slimmer zoeken in Delpher”
    Met ruim 100 miljoen gedigitaliseerde pagina’s uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften is Delpher.nl een ware goudmijn. Waar je meer in vindt als je verschillende zoektechnieken toepast. In deze workshop, waarbij de deelnemers zelf gaan zoeken, laat Ewoud Sanders zien hoe je het meeste uit Delpher kunt halen.

    Eric Sieverts
    Freelance informatiespecialist, docent bij onder meer VOGIN en GO-opleidingen. Redacteur en (voormalig) columnist bij InformatieProfessional. Medeorganisator van de VOGIN-IP-lezing. Medeauteur van het als open-textbook uitgegeven leerboek “Maak het vindbaar“.
    Eerder werkzaam bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht (afdeling Innovatie & Ontwikkeling) en bij de Hogeschool van Amsterdam (docent bij Opleiding Media, Informatie en Communicatie).
    | web | web | twitter | orcid | slides | scholar | li |

    Workshop “Knowledge Graphs: wat het zijn en hoe je ze maakt”
    Iedere informatieprofessional heeft intussen wel eens van Knowledge Graphs gehoord, al was het misschien alleen maar vanwege de Knowledge Graph die Google gebruikt. Voor Google is het een belangrijk hulpmiddel om gestelde vragen direct met feitelijke gegevens te kunnen beantwoorden. Maar dat hoeft niet tot Google beperkt te blijven. Je kunt ook zelf een Knowledge Graph bouwen. Zulke graphs bieden een veelzijdiger en flexibeler manier om kennis te organiseren en te representeren dan met klassieke thesauri en taxonomieën mogelijk is. Voor zowel aanbieders als gebruikers kan de veelzijdigheid van knowledge graphs grote voordelen bieden voor overzicht en eenvoudiger vindbaarheid van informatie en producten. Overigens zijn er ook wel overeenkomsten met enkele eigenschappen van thesauri.
    In deze workshop zul je een paar bestaande knowledge graphs en hun onderliggende data-stores exploreren en leer je door praktische oefeningen en opdrachten onder meer:
    – wat RDF-tripels zijn, de veelgebruikte basiselementen voor knowledge graphs,
    – hoe je voor een gegeven situatie een informatiemodel (of ontologie) als graph opzet,
    – hoe je met behulp daarvan een knowledge graph kunt bouwen,
    – wat overeenkomsten en verschillen met een relationele database zijn.
    Neem een laptop mee om hier metterdaad mee aan de slag te kunnen gaan.
    [Zie ook deze blogpost]
     
    Egon Willighagen
    Egon Willighagen bestudeert de chemie van het leven en werkt als onderzoeker aan de Universiteit van Maastricht. Hij is schrijver van wetenschappelijke software en betrokken bij verschillende internationale project rond open wetenschap. Lopende projecten richten zich nu vooral op de interactie van nanomaterialen met levend weefsel. Hierbij staan dataintegratie en systeembiologie centraal.
    | web | blog | twitter | slides | scholar | github | publons | wikidata |

    Workshop “Relevante literatuur vinden met de open Wikicite en Scholia projecten”
    Wetenschappelijke literatuur vinden rond een bepaald onderwerp is voor studenten en onderzoekers binnen en buiten de universiteit een terugkerende activiteit. Helaas heeft niet iedereen toegang tot iets als Scopus of Web of Science en PubMed richt zich slechts op een specifiek domein. Scholia en Wikicite bieden een open alternatief, gebasseerd op data dat in Wikidata staat, vaak uit betrouwbare externe bronnen. In deze workshop maak je kennis met deze nieuwe kennisbron en zal je actief aan de slag gaan met het gebruik van Scholia. We zullen kijken hoe Scholia profielen maakt voor wetenschappelijke organisaties, onderzoekers, maar ook onderwerpen. Gebruik makend van Wikicite zullen we zien hoe citatienetwerken gebruikt kunnen worden om recent werk te vinden dat voortbouwt op bekend werk. Tot slot zullen we kijken hoe data toegevoegd kan worden, om analyses toe te spitsen op persoonlijke zoekopdrachten (ontbrekende informatie over artikelen, auteurs, onderwerpen, of organisaties).
    Spoiler? Kijk eens naar wat er in Scholia staat over PFAS (https://tools.wmflabs.org/scholia/chemical-class/Q648037) of het zika-virus (https://tools.wmflabs.org/scholia/topic/Q202864).
    [Zie ook deze blogpost]

     
    vogin-ip-klein