Workshop “Aan de slag met knowledge graphs”
We kennen de knowledge graph inmiddels al een tijd, en komen de knowledge graph in steeds meer hoedanigheden tegen. Uiteraard is daar de Google Knowledge Graph en de Facebook Graph. En we horen over knowledge graphs binnen websites zoals Zalando of AirBNB. Maar ook binnen organisaties en specifieke organisatiedomeinen speelt een (enterprise) knowledge graph steeds vaker een belangrijke rol of wordt ermee geëxperimenteerd.
Maar hoe ga je nu zelf aan de slag met je eigen knowledge graph? Deze workshop begint met een korte introductie: wat zijn knowledge graphs, hoe zijn ze opgebouwd, hoe worden ze gebruikt en waarin worden ze opgeslagen. En wat hebben kreten als RDF, SKOS, triples, ontologieën en Linked Open Data hiermee te maken?
Maar deze workshop is vooral: zelf aan de slag gaan! Een knowledge graph bouw je uiteraard niet in een uurtje. Maar we gaan wel samen de eerste stappen zetten: bepalen hoe je een knowledge graph opzet en hoe je die kunt toepassen. Zo maak je kennis met de belangrijkste basisprincipes, uitgangspunten en tools, die je na de workshop zelf kunt blijven toepassen.

Bianca Kramer
Vakspecialist (Bio)Medische Wetenschappen bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Onderzoekt en bepleit Open science – van metadata tot cultuurverandering. Mede-initiatiefnemer van het project “Innovations in Scholarly Communication”. Co-auteur van rapporten over publicatieculturen voor de VSNU en over Open Access en Plan S voor cOAlition S. Docent bij VOGIN en GO-opleidingen.
| uu | web | twitter | orcid | scholar |

Workshop “Systematisch zoeken op internet kan niet …. of wel?”
Wie zoekt naar informatie wil dat graag goed doen, met een hoge “recall & precision”. Ook wil je graag controle over je zoekproces en dat liefst later kunnen reproduceren. In extreme mate gelden die eisen bij zoeken naar wetenschappelijke literatuur voor zogenaamde ‘systematic reviews’. De vraag is of je diezelfde systematische zoekaanpak ook kunt toepassen op serieuze internetzoekacties om bij een goed omschreven onderzoeksvraag nieuws, rapporten, websites, blogs en meer te kunnen vinden. In deze workshop wordt u, deels via demonstraties, deels via eigen zoekacties en deels via discussie, langs alle stappen geleid die samen aangeduid kunnen worden als ‘systematic search applied to the web‘. Het wordt een spannende tocht want vergeleken met goed georganiseerde wetenschappelijke literatuur stelt het internet je voor veel meer valkuilen en verrassingen. Toch zal blijken dat er met de nodige creativiteit meer mogelijk is dan u misschien denkt.

Robin Ottjes
Robin Ottjes is een medisch informatiespecialist bij de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG. Zijn takenpakket bestaat grotendeels uit drie thema’s, namelijk onderzoek ondersteuning, onderwijs en innovatie. Hieronder vallen het werken met onze repository (PURE), het geven van workshops en het innoveren van bibliotheekdiensten. Het beste voorbeeld hiervan is het opzetten van een 3D en VR-lab in de medische bibliotheek. Als afgestudeerd historicus weet hij dat je niet in het verleden moet blijven hangen, daarom is het zoeken en testen van nieuwe tools of technologieën die het werk van artsen, onderzoekers en studenten makkelijker moet maken ook een belangrijk onderdeel van zijn werk.
| web | twitter | li |

Workshop “Hoe kom ik nu aan de full-text? – Actueler dan ooit, met het huidige “thuiswerken”!””
Thuiswerken en off-campus toegang tot wetenschappelijk informatie en bibliotheekdiensten is crucialer dan ooit door Corona. Daarnaast is toegang tot tijdschriften erg prijzig en veel instituten hebben niet de middelen om een licentie op alles te nemen. Vooral organisaties buiten de academische wereld worstelen met toegang tot onderzoek. Bovendien moeten de organisaties met toegang de vraag stellen, wat zullen we doen als we plotseling de toegang tot een reeks tijdschriften verliezen omdat het abonnement is geannuleerd? Als de bibliotheek een artikel niet kan leveren, weten we dat onze gebruikers andere manieren zullen gebruiken om de pdf te krijgen. Echter, deze andere manieren bespreken we bijna nooit. Hoeveel verschillende manieren zijn er precies? Hoe werken ze? Hoe kan ik het groeiende aantal open access-artikelen -die her en der verspreid zijn over het web- op de meest efficiënte manier vinden?
Deelnemers aan de workshop leren over alle mogelijke manieren en hulpmiddelen en krijgen tips om de full-tekst te vinden van wetenschappelijke publicaties. We bespreken “best practices” van bibliotheek-tools en diensten (Linkresolvers, Discovery, LeanLibrary, LibX, Apps, etc.) en testen vooral alle alternatieve tools zoals EndNote Click (voorheen Kopernio), Unpaywall, CORE Discovery, OpenAccess-Button, LibKey Nomad, Google Scholar-Button en andere extensies of bookmarklets.
Breng laptops, smartphones en/of tablets mee en zorg dat in ieder geval Chrome, Edge en/of Firefox beschikbaar is.

Workshop “Een startende éénpitter in informatie-land: wat goed ging en wat niet”
In de workshop evalueert Erik Elgersma na de eerste twee jaar wat wel en niet werkte in zijn informatie-éénpitter rol. Ter inspiratie worden de actuele gegevens van zijn eigen bedrijf als case study gebruikt. De evaluatie bestaat uit vragen die relevant zijn voor iedere informatie professional zoals:

• Wie zijn je klanten?
• Hoe goed ken je ze?
• Wie is eigenlijk je concurrent?
• Waarom en hoe kun je van die concurrent winnen?
• Hoe zorg je dat je beoogde klanten jou kennen?
• Wat werkt? Wat werkt niet?
• Hoe vind je uit waarmee je ze het beste kan bedienen?
• Hoe innoveer je je diensten om ze nog beter te kunnen bedienen?

Na afloop van de workshop heeft de deelnemer vragen en antwoorden ter reflectie. De workshop kan bijdragen aan het nog beter kunnen invullen van haar of zijn rol als informatie-professional.
[zie ook deze video]

Workshop “Bewerken van datasets met OpenRefine”
OpenRefine is gratis en open source software om datasets te bewerken en op te schonen. OpenRefine is krachtig genoeg om grote datasets (tot honderdduizenden records) te manipuleren, te transformeren tussen verschillende formaten, en te koppelen (‘reconcilen’) met externe databronnen en kennisbanken, waaronder Wikidata. Wereldwijd wordt OpenRefine gebruikt door bibliotheekmedewerkers, onderzoekers, datajournalisten en in vele projecten rond Linked Open Data; het is ook een populaire tool in de Wikimediagemeenschap.
Programmeerervaring is niet nodig. Bovendien is OpenRefine bijzonder privacyvriendelijk: de software draait als een server op je eigen machine en de gebruikersinterface bevindt zich in je browser. Je bewerkt je data lokaal, en deelt enkel datasets met anderen als je daar zelf voor kiest.
In deze workshop leer je alle basishandelingen van de software: data analyseren, filteren, transformeren, clusteren, en ‘reconcilen’ met Wikidata. Na de workshop ben je zelfstandig in staat om met OpenRefine aan de slag te gaan.

Workshop “Een gereedschapskist voor digitale vaardigheden”
Digitale vaardigheden ontwikkelen: hoe doe je dat? Welke tools heb je nodig en wanneer gebruik je die? Van dagelijkse databewerking en het maken van mooie figuren voor rapporten tot het goed kunnen communiceren met onderzoekers en hen ondersteunen. Het zijn allemaal voorbeelden waar digitale vaardigheden van pas komen. In de workshop gaan we samen ontdekken hoe verschillende tools zoals spreadsheetprogramma’s, OpenRefine, R en RMarkdown je in je werk kunnen ondersteunen en wanneer je het beste welke tool kan gebruiken. Om optimaal gebruik te kunnen maken van digitale tools zijn er basale digitale vaardigheden nodig. We kijken samen naar de lessen van de “Carpentries” als een voorbeeld van een leeromgeving waar je ook zelf mee aan de slag kan. Het doel van de workshop is om ervaringen uit te wisselen en nieuwe vaardigheden op te doen om met een goede basis verder zelf te kunnen leren.

Workshop “Grote hoeveelheden tekst analyseren als data”
Er wordt steeds meer tekst geproduceerd. Gelukkig komen er ook steeds meer tools beschikbaar om grip te houden op de grote hoeveelheid informatie die beschikbaar komt. In deze workshop gaan we een aantal tools leren die helpen om overzichten te creëren van (grote) datasets van teksten. Zo is het mogelijk om van boeken, wetenschappelijke papers, kranten, tweets of e-mails overzichten te maken en te ontdekken hoe verschillende thema’s zich door de tijd ontwikkelen en of er teksten zijn die afwijken van de rest. Tijdens de workshop gebruiken we hiervoor Voyant Tools, een online omgeving waarin verschillende van dit soort overzichten gemaakt kunnen worden zoals woordenwolken, topic models, woordentrends en afwijkende woorden per uitsnede. Om te oefenen kan je werken met een collectie teksten die ik klaar zet, maar als je zelf een dataset van teksten hebt is het nog mooier.

Workshop “Werken met Wikidata”
In de workshop wordt gekeken naar de mogelijkheden die Wikidata biedt om de datakwaliteit te verhogen van datasets van erfgoedinstellingen, met name van personen. Wikidata is een vrij bewerkbare linked open dataset waaraan wereldwijd informatie wordt toegevoegd. Dit heeft voor instellingen als voordeel dat de soms summiere informatie die in de eigen data aanwezig is via dit kanaal verrijkt wordt. Dit geeft een instelling met betrekkelijk weinig inspanning toegang tot gegevens als man/vrouwverdeling, de auteursrecht-vertegenwoordigers en andere instellingen die werken van een persoon hebben. Ook is de informatie als linked open data beschikbaar. Voor Google, Apple en Amazon is dat een welkome bron om gebruik van te maken voor het aanbieden van informatie in verschillende applicaties. Doordat Wikidata is opgezet als een referentiedatabase betekent dit dat de toegeleverde informatie en de bronnen daarvan beschikbaar komen in zoeksystemen zoals Google. Aan de hand van de collecties van Paleis het Loo en Wereldculturen wordt gekeken hoe op een gestructureerde wijze data toegevoegd, gemonitord en teruggehaald kan worden. Ook wordt praktisch ingegaan op de werkwijze binnen Wikidata, aandachtspunten waar rekening mee moet worden gehouden bij het gebruik van dergelijke dynamische data en handige hulpmiddelen zoals OpenRefine om zelf data te kunnen bewerken.

Workshop “Slimmer zoeken in Delpher”
Met ruim 100 miljoen gedigitaliseerde pagina’s uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften is Delpher.nl een ware goudmijn. Waar je meer in vindt als je verschillende zoektechnieken toepast. In deze workshop, waarbij de deelnemers zelf gaan zoeken, laat Ewoud Sanders zien hoe je het meeste uit Delpher kunt halen.