Volg ons op BlueSky als je ook nieuwe berichten wilt zien.
BlueSky is nu veel leuker dan Twitter (ik bedoel “X”)
Author: voginip
VOGIN-IP-lezing foto-impressie
In het digitale magazine IP #3 was een paar dagen geleden al een vooral visuele impressie van de VOGIN-IP-lezing verschenen. Een tekstuele impressie volgt later nog.
Op jacht naar trollen en desinformatie
Interview met Robert van der Noordaa
Trollenlegers verspreiden op grote schaal desinformatie, en zeker in de laatste jaren is de hoeveelheid exponentieel gestegen. Met zijn bedrijf Trollrensics spoort Robert van der Noordaa deze netwerken op voor overheden en organisaties als de NAVO, zoals hij zal vertellen tijdens de aanstaande VOGIN-IP-lezing. Ondanks het succes voelt hij zich ook nog af en toe een roepende in de woestijn.
[Lees verder in de PDF van dit artikel uit IP|vakblad voor informatieprofessionals, 2025/2]
Europa als beschermer van de digitale democratie
IP in gesprek met hoogleraar José van Dijck
Al sinds het begin van haar carrière ziet José van Dijck de technologische ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen. In haar VOGIN-IP keynotelezing pleit de universiteitshoogleraar voor een sterke positie van Europa te midden van grootmachten Amerika en China, door op stevige regulering in te zetten en zuivere alternatieven te ontwikkelen.
[Lees verder in de PDF van dit artikel uit IP|vakblad voor informatieprofessionals, 2025/2]
Anonimiseren is wat anders dan “zwartlakken”
Documenten waar organisaties mee te maken hebben, bevatten vaak een heleboel (privacy)gevoelige gegevens. Dat is zeker het geval bij overheidsorganisaties, maar ook bij heel veel commerciële bedrijven. Vanwege onder andere de AVG moeten die documenten geanonimiseerd en/of gepseudonimiseerd worden, voordat ze verder verwerkt kunnen (en mogen) worden. Dat moet ervoor zorgen dat lezers van die documenten zulke gegevens niet in hun oorspronkelijke vorm te zien krijgen. Maar de tekst moet natuurlijk wel leesbaar en begrijpelijk blijven. De zwartgelakte stukken die regelmatig in het politieke nieuws opduiken, zijn voorbeelden van een wel heel ruwe methode van anonimiseren; gewoon alles zwart maken. Met eisen van leesbaarheid staat die werkwijze op wel heel gespannen voet.
Gezien de hoeveelheid en de omvang van de documenten waarmee organisaties te maken hebben, is het haast ondoenlijk om dit anonimiseren nog handmatig te doen. En – je voelt het al aankomen – ook daarvoor wordt intussen AI ingezet. Daarbij worden technieken als Natural Language Processing (NLP) en Named Entity Recognition (NER) toegepast. Ìn de workshop van Leonard van der Leeden over “beproefde AI-oplossingen voor gegevensbescherming bij overheden” maken deelnemers kennis met de DataMask software (nu onder de naam xxllinc Anonimiseren). Hoe dat in zijn werk gaat wordt onder meer geïllustreerd aan het voorbeeld van het pseudonimiseren van uitspraken van de Hoge Raad.
Leuk dat we bij de VOGIN-IP-lezing nu ook eens een workshop vanuit de juridische praktijk kunnen aanbieden. En het goede nieuws is dat er nog plaatsen vrij zijn.
Wie wordt zelf factchecker?
Facebook houdt op met Factchecken. Alexander Pleijter komt daar in bovenstaand bericht op Bluesky nog weer even op terug. Moet je dat factchecken dus voortaan maar zelf gaan doen, nu socials – en Facebook is niet de enige – daarmee stoppen?
Bij de VOGIN-IP-lezing verzorgde Alexander Pleijter jaarlijks een workshop “Zo word je factchecker”. zodat je het na het volgen van die workshop inderdaad zelf zou moeten kunnen doen. Maar hoe gaat dat verder, nu Alexander gestopt is met het geven van zijn workshop? Gelukkig heeft hij zelf een vervanger gevonden, een collega van hem bij “Nieuwscheckers“. Op 27 maart verzorgt Aafko Boonstra dit langzamerhand klassieke onderdeel uit het VOGIN-IP-programma, zodat je dat factchecken nog steeds zelf kunt gaan doen. En het goede nieuws is dat bij die workshop nog een paar plaatsen vrij zijn. Misschien een aardige oefening om eerst zelf nog even te checken of onze mededeling over die vrije plaatsen fact of fake is.
De wetenschap gevisualiseerd
De wetenschap is bij uitstek een terrein van verbanden en relaties. Met relaties tussen auteurs, met verbanden tussen onderwerpen, met citatielinks tussen publicaties, met connecties tussen instituten en met relaties tussen al dit soort entiteiten onderling. Informatie daarover is al heel lang digitaal beschikbaar en in toenemende mate ook vrij toegankelijk.
Die verbanden in kaart brengen is niet iets dat je nog handmatig moet willen doen. Bij CWTS, Centre for Science and Technology Studies, een onderzoeksinstituut van de Universiteit Leiden, is daar een fraai softwarepakket voor ontwikkeld: VOSviewer. Daarvan bestaat een webversie die je online kunt gebruiken, maar je kunt het ook downloaden voor lokaal gebruik.
Gezien de achtergrond van CWTS is VOSviewer primair toegesneden op de analyse van bibliometrische netwerken, maar in feite kan die software ook gebruikt worden om andere soorten netwerken te exploreren en visualiseren. En het goede nieuws is dat VOSviewer gratis is. Zowel om te downloaden als om online te gebruiken. Geen wonder dat er over de hele wereld gebruik van wordt gemaakt. Publicaties die de makers over het pakket schreven, zijn zelf ook al onderdeel van zo’n bibliometrisch netwerk. Dat heeft die publicaties al vele duizenden bibliografische citaties opgeleverd. Daarmee heeft de hoofdontwikkelaar van het pakket, Nees Jan van Eck intussen al een formidabele H‑index van 53 kunnen opbouwen.
Voor wie praktijkervaring wil opdoen met VOSviewer, verzorgt Nees Jan op 27 maart bij de VOGIN-IP-lezing weer een workshop over gebruik en mogelijkheden van het pakket. Sinds de eerste keer dat Nees Jan hierover bij ons een workshop verzorgde, intussen al weer vier jaar geleden, is nog weer nieuwe functionaliteit toegevoegd. Dat betreft onder meer ondersteuning van meer vrij toegankelijke en open databronnen (zoals OpenAlex – waarover 27 maart trouwens ook een workshop is) en een nieuwe functie om interactieve visualisaties eenvoudig online te delen. Dus een heleboel redenen om je nu voor deze workshop aan te melden.
_________________________________________________________________________________
Reactie op deze post door Richard Santos Lalleman (Kopenhagen) – 27 feb 2025
“Een ander leuk voorbeeld hoe VOSViewer is gebruikt, is om de studie van de liefde te begrijpen. Hieronder zie je wie wat geschreven heeft over welk liefdesonderwerp. Het was in ieder geval tot in Nature Magazine gekomen 🤔
Allemaal leuk die visualisaties, maar de echte waarde ligt in de data daarachter die interacties quantificeren.”
Network map of authors engaged in romantic love researches (threshold = 5).
The authors’ cooperative network was partitioned into eight distinct clusters.
Workshop of lezing?
De workshops beginnen al aardig vol te lopen. Van twee van de drie workshops die wegens succes 2x gegeven worden, is de tweede sessie ook al weer volgeboekt. Maar gelukkig zijn er nog genoeg workshops waar wel wat ruimte is. Daarbij “gouwe ouwe” zoals hoe je aan full-text artikelen komt, hoe je factchecker wordt of hoe je slimmer zoekt in Delpher, maar ook een paar nieuwe zoals AI-oplossingen voor gegevensbescherming bij overheden, grote hoeveelheden tekst analyseren als data of aan de slag met generatieve AI in de mediatheek.
Maar maak je geen zorgen als workshops volgeboekt zijn, want de parallel gegeven lezingen zijn zeker zo interessant. Heel wat workshopbezoekers zullen zelfs nog heftig in dubio zijn of ze toch niet liever naar lezingen hadden gewild. Maar in ons nieuwe aanmeldsysteem kun je eerder gemaakte programmakeuzes gelukkig achteraf nog zelf wijzigen. Over keuzestress gesproken.
Het loopt vol
[Bewerking van de VOGIN-IP-nieuwsbrief van 12 februari 2025.]
Voor je het weet is het 27 maart en lopen vakgenoten de OBA binnen voor de 13e VOGIN-IP-lezing, een dag vol lezingen en een heel scala aan workshops.
Over die workshops gesproken: een aantal deelnemers moet hun keuze voor een workshop nog opgeven (tenzij ze al hebben aangegeven alleen naar lezingen-tracks te willen). Kiezen kan via de [mijn vogin] link.
Early Bird tarief nog tot en met 15 februari
Verder willen we je er graag op attenderen dat 15 februari het Early Bird tarief afloopt. Het zou zonde zijn als je die €40 korting misloopt. Ben jij er ook bij?
Link voor inschrijven: https://vogin.nl/aanbod/
Voor het complete programma: https://vogin-ip-lezing.net/programma-2025/.
Twee spraakmakende keynotes
José van Dijck opent de dag met haar inspirerende keynote: “Een publieke digitale infrastructuur voor Europa en Nederland”. Rens van de Schoot sluit de dag af met “Mensen, machines en de zoektocht naar het laatste relevante paper”. Perfect om, tijdens en na een gezellige borrel, over verder te praten en na te denken!
Innovatie ‘as we speak’
Soms haalt de werkelijkheid de programmering in. Wanneer maak je mee dat je – waar je bijzit – innovatie rechtstreeks kunt observeren? Een paar voorbeelden:
DeepSeek is verrassend vanwege de impact en de technologie. Het is onverwachte innovatie uit een onverwachte hoek en tegen onverwacht lage kosten als we de berichten althans mogen geloven.
Volgens Perplexity https://www.perplexity.ai/ zijn de werkelijke kosten achter DeepSeek echter aanzienlijk hoger dan de oorspronkelijk geclaimde 6 miljoen dollar voor de ontwikkeling van het model. Hoe dan ook, de ontwikkelingen maken complexe data-analyse toegankelijker voor een breder publiek, hetgeen de manier waarop men informatie zoekt en gebruikt fundamenteel verandert.
OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, lanceerde afgelopen zondag “Deep Research” — een uitbreiding van zijn groeiende platform van AI-tools, die het bedrijf beschrijft als een assistent die onafhankelijk werk voor je kan doen … op het niveau van een onderzoeksanalist.”
Hoe dat in zijn werk gaat, wordt aardig beschreven in dit uitgewerkte praktijkvoorbeeld van Andrew Maynard. Ook de interactie tussen Maynard en het systeem wordt daarin uitgebreid weergegeven.
Internet, PC, smartphones en AI
Deze innovaties zijn voorbeelden van hoe onverwachte technologische doorbraken enorme impact kunnen hebben op de maatschappij en op de manier waarop we leven en werken. Als we achterom kijken, zien we sinds de jaren 90 – ja, van de vorige eeuw – verschillende technische innovaties in de geschiedenis die vergelijkbare verrassingen teweegbrachten: internet, de PC, smartphones en recent AI.
Signal
Dan is er de opmars van Signal. Honderden miljoenen mensen gebruiken intussen Signal, het privacyvriendelijke alternatief voor WhatsApp. Signal’s Meredith Walker wil dat big tech fundamenteel anders kan: Signal verkoopt je data niet, heeft geen aandeelhouders, geen winstmotief en geen tech bro als CEO. ‘We willen dat Signal óók werkt voor je moeder die technologie spannend vindt.’ Link: https://signal.org/download/
VOGIN-IP
Het VOGIN-IP team probeert de ontwikkelingen bij te houden en hoopt dat 27 maart te laten zien met een breed scala aan lezingen en diepgravende workshops, scherp op de meest actuele ontwikkelingen om ons heen. Gezien de razendsnelle toeloop van aanmeldingen leeft dat enorm in onze beroepsgroep. Jullie zoektocht naar informatie en vakkennis willen we in de 13de editie van ons congres dan ook graag en van harte ondersteunen.
[Bewerking van de VOGIN-IP-nieuwsbrief van 12 februari 2025.]
Kaartverkoop is begonnen
Uitnodiging voor de VOGIN-IP-Lezing op 27 maart 2025
We zijn blij om eindelijk ons programma voor de VOGIN-IP Lezing 2025 te presenteren! Na enige vertraging is alles nu compleet en hebben we twee keynote sprekers die absoluut uitblinken.
Twee spraakmakende keynotes
José van Dijck opent de dag met haar inspirerende keynote “Een publieke digitale infrastructuur voor Europa en Nederland.”
Rens van de Schoot sluit de dag af met “Mensen, machines en de zoektocht naar het laatste relevante paper.” Perfect om, tijdens en na een gezellige borrel, over verder te praten en na te denken!
Tijdens de dag
Tussendoor zijn er verschillende andere boeiende sprekers aan het woord met onderwerpen die prikkelen en uitdagen, zoals “Trollrensics” en “Erfgoed ontsluiten met AI.” Het belooft een dynamische dag vol nieuwe inzichten te worden!
Kijk hiervoor op het volledige programma.
Zelf aan de slag
Op dezelfde dag bieden we maar liefst twaalf workshops aan! Geen zorgen, je hoeft niet alles alleen te kiezen. Neem een collega mee en verdeel de workshops – dat maakt het nog leuker! We denken er zelfs over na om enkele workshops in 2026 opnieuw aan te bieden.
Waarom doen we dit?
VOGIN & InformatieProfessional organiseren sinds 2013 jaarlijks een gevarieerd congresprogramma. Ons doel? Kennisdelen over zoeken, vinden en vindbaar maken van informatie. Na de dag horen we graag jullie feedback om ons programma verder te verbeteren.
Alle inzichten zijn welkom.
Meld je nu aan!
Onze aanmeldprocedure is vernieuwd met dank aan VOGIN. We maken niet langer gebruik van Google Forms, maar van de aanmeldmodule die VOGIN gebruikt voor cursussen en congressen.
Meld je aan via de link op deze pagina: https://vogin-ip-lezing.net/aanmelden-2025/.
Je vindt daar ook informatie over de tarieven, de deadline voor goedkope vroege-vogel-aanmelding, en de bij aanmelden te gebruiken kortingscodes voor enkele van onze kortingcategorieën
Bij registratie kun je direct via iDEAL betalen of om een factuur vragen. Daarna ontvang je drie e-mails met belangrijke informatie over je registratie:
– een bericht met de factuur;
– een bericht met de bevestiging die je met één klik in je agenda kunt zetten;
– een bericht met een link naar de aanmeldmodule van VOGIN.
In die module dien je je aan te melden in [Mijn Vogin] rechtsboven in het scherm. Je maakt daar een persoonlijk account aan, waarna je je keuzes voor lezingen en workshops kunt maken .
Van de gemaakte keuzes ontvang je een overzicht in je e-mail. Die keuzes kun je achteraf nog wijzigen door weer naar [Mijn Vogin] te gaan, maar uiteraard geldt voor de workshops dan nog steeds: vol = vol.
[Uit onze nieuwsbrief d.d. 17 januari]
vogin-ip-lezing 